ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΑΤΩ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΟΥ: Κάτω Γραμματικό

Ένας τόπος γεμάτος ιστορία...

Η γεωγραφική θέση του χωριού μας

Το Κάτω Γραμματικό είναι κοινότητα του Δήμου Έδεσσας του Ν.Πέλλας. Η απόσταση από την Έδεσσα είναι 29,00 χλμ. από Αθήνα 530 χιλιόμετρα και από την Πτολεμαίδα 38. Το χωριό μας βρίσκεται σε υψόμετρο 820 μέτρων από την επιφάνια της θάλασσας.

Τα όρια της κοινότητας μας είναι τα παρακάτω: Ν.Α είναι το δάσος της Νάουσας.Α Δημόσιο δάσος προς ΑΓ.Φωτεινή και Φλαμουριά.Ν είναι το Βέρμιο.Δ είναι οι Γεωργικές εκτάσεις της κοινότητας Πύργων Εορδαίας.Β.είναι οι εκτάσεις της κοινότητας Περαίας και ΒΑ Της Άρνισσας.

Ο πληθυσμός του χωριού

Σήμερα ο πληθυσμός του χωριού είναι 180 κάτοικοι. Το 1971 ήταν 317 κάτοικοι, η μείωση αυτή είναι αποτέλεσμα της ανεργίας που υπάρχει στη περιοχή.

Το κλίμα

Το κλίμα είναι εύκρατο, δηλαδή ούτε το ψύχος ανεβαίνει υπέρμετρα, ούτε η ζέστη το καλοκαίρι γίνεται ανυπόφορη.

Ασχολίες των κατοίκων

Οι κάτοικοι ασχολούνται κυρίως με τη γεωργία και τη κτηνοτροφία. Παράγουν κυρίως κεράσια, ροδάκινα, μήλα, σιτάρι, καλαμπόκι. Εκτρέφουν κατσίκια και αγριοπρόβατα.

Η ιστορία του χωριού

Πώς πήρε το όνομα το χωριό μας

Η ιστορία του χωριού μας χάνεται στους αιώνες. Ιστορικά στοιχεία για το χωριό μας υπάρχουν μετά τον 11ο αι. μ.χ. Σώνεται μέχρι τις μέρες μας ο Ι. Ν. του Αγ. Γεωργίου που χρονολογείται από τον 11ο μ.χ. αιώνα και ο μεταβυζαντινός πύργος. Αυτός σύμφωνα με μαρτυρίες παππούδων εκτός από τη βάση η οποία σώζεται μέχρι και σήμερα είχε τρεις ορόφους. Οι οποίοι ήταν ξύλινοι και χάλασαν με το πέρασμα του χρόνου. Στον πύργο αυτό έμενε κάποιος μουσουλμάνος άρχοντας μαζί με την οικογένειά του. Μάλλον ήταν ο πασάς της περιοχής. Δίπλα από τον πύργο υπήρχε ο Ι. Ν. του Αγ. Νικολάου, ο οποίος καταστράφηκε πριν από μερικές 10ετίες και είχε σπάνιες τοιχογραφίες. Εκεί ψάλτης ήταν ένας νεαρός καλλίφωνος χριστιανός ο Δημήτριος ο οποίος ήταν γραμματιζούμενος.

Ο πασάς που έμενε στο πύργο είχε μία κόρη η οποία αγάπησε το Δημήτριο. Τον αγάπησε ακούγοντας τη φωνή του, όταν ο νεαρός έψελνε. Ο πατέρας της κάλεσε τον νεαρό και του είπε

να γίνει γαμπρός του, όμως πρώτα θα έπρεπε να αλλάξει πίστη και να γίνει μουσουλμάνος. Φυσικά ο Δημήτριος δε συμφώνησε. Στην άρνηση του νεαρού, τον κρέμασε στον πλάτανο δίπλα από τον πύργο στη μεριά του ποταμού. Ο πλάτανος ο οποίος σώζεται μέχρι και σήμερα, έτσι λοιπόν πήρε το όνομα το χωριό μας από τον νεαρό γραμματιζούμενο που έδωσε τη ζωή του για την πίστη του στο Θεό και τη πατρίδα. Λέγετε μάλιστα, ότι το σώμα του έμεινε κρεμασμένο στον πλάτανο για παραδειγματισμό προς τους υπόλοιπους χριστιανούς. Αργότερα πήραν το σώμα του και το έθαψαν χωρίς κανείς να γνωρίζει σε πιο μέρος.

Το θαύμα

Δίπλα από το Ι.Ν. της Αναλήψεως ακριβώς πίσω από το ιερό υπάρχει μια πηγή (Αγίασμα). Κάποιοι χωριανοί παρατήρησαν παραμονή της Αναλήψεως πως μαζί με το νερό της πηγής έβγαινε-έτρεχε και λάδι. Ξαναπαρατήρησαν το γεγονός και τα επόμενα χρόνια και αυτό επαναλαμβάνονταν κάθε χρόνο παραμονή της γιορτής της Αναλήψεως της 12 το βράδυ.

Πατριάρχης Χρύσανθος

Ο Χρύσανθος ήταν Οικουμενικός Πατριάρχης την περίοδο 1824-1826.

Ήταν σλαβόφωνος Έλληνας και γεννήθηκε το Φεβρουάριο του 1768 στο χωριό Κάτω Γραμματικό Πέλλας. Διετέλεσε Μητροπολίτης Καισαρείας, Βεροίας και τέλος, από το 1811, Σερρών, θέση την οποία κατείχε όταν εξελέγη Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως στις 9 Ιουλίου του 1824, μετά την καθαίρεση του προκατόχου του, Άνθιμου.

Υπήρξε μέλος της Φιλικής Εταιρίας. Ήταν μορφωμένος, αλλά και υπερόπτης, και δημιούργησε πολλούς εχθρούς. Συκοφαντήθηκε και καθαιρέθηκε από τους Τούρκους στις 26 Σεπτεμβρίου του 1826. Πέθανε στις 10 Σεπτεμβρίου του 1834 και ετάφη στη Μονή του Σωτήρος Χριστού στη νήσο Πρίγκηπο της Κωνσταντινούπολης.